Το μάτι μας - Πώς βλέπουμε

Παρουσίαση μαθήματος      Το μάτι μας

Ασκήσεις αυτοαξιολόγησης ενότητας

ΤΟ ΜΑΤΙ ΜΑΣ

Ένα από τα αισθητήρια όργανά μας είναι και το μάτι. 

 

Άλλωστε η όραση είναι μία από τις πέντε αισθήσεις μας.

Είναι η αίσθηση που στηριζόμαστε περισσότερο από όλες. Τα μάτια είναι ευαίσθητα και πολύπλοκα όργανα που μοιάζουν με τη φωτογραφική μηχανή και μας επιτρέπουν να διακρίνουμε τα σχήματα, τα χρώματα, τις διαστάσεις κλπ Τα μάτια του ανθρώπου βρίσκονται στο κέντρο του προσώπου σε κοιλώματα των οστών που ονομάζονται κόγχες.

 

Τρία είναι τα σημαντικά μέρη του προσώπου που προστατεύουν τα μάτια:

• Τα φρύδια: Είναι πάνω από τα μάτια και τα προστατεύουν με το να εμποδίζουν τον ιδρώτα και τις σταγόνες διαφόρων υγρών να μπουν σε αυτά
• Τα βλέφαρα: Διακρίνονται σε πάνω και κάτω βλέφαρα και προστατεύουν τα μάτια με το να ανοιγοκλείνουν με μία αντανακλαστική κίνηση και να μην αφήνουν να μπαίνει σε αυτά έντονο φως ή άλλα επιβλαβή υλικά. Κλείνουν επίσης και ασυναίσθητα όταν πλησιάσει κάποιο αντικείμενο στο μάτι ή όταν τυχαίνει να φτερνιστούμε. Όταν ανοιγοκλείνουν, βγάζουν ένα υγρό από τους δακρυγόνους αδένες (βρίσκονται στο πάνω βλέφαρο), τοδάκρυ και έτσι κρατούν υγρά τα μάτια και τα καθαρίζουν από μικρόβια και ακαθαρσίες.

• Οι βλεφαρίδες, που βρίσκονται σε κάθε βλέφαρο( 2 ή 3 σειρές), δηλαδή μικρές τριχούλες που κρατούν σκόνες και ακαθαρσίες μακριά από το μάτι.

Έχουμε δύο μάτια έτσι ώστε:

• να αντιλαμβανόμαστε καλύτερα τη θέση των αντικειμένων γύρω μας

Εάν ζωγραφίσουμε έναν κύκλο και προσπαθήσουμε να βάλουμε μία κουκίδα μέσα σε αυτόν θα διαπιστώσουμε ότι είναι δύσκολο να το κάνουμε με το ένα μάτι κλειστό και πολύ εύκολο με τα δύο μάτια ανοιχτά

• να έχουμε καλύτερο οπτικό πεδίο, δηλαδή να βλέπουμε περισσότερα πράγματα δεξιά και αριστερά, χωρίς να χρειάζεται να στρέψουμε υποχρεωτικά το κεφάλι μας προς τα εκεί.

Εάν ανοίξουμε τις παλάμες μπροστά στο πρόσωπο και τις απομακρύνουμε, θα παρατηρήσουμε ότι με ανοιχτά και τα δύο μάτια κοιτάζοντας μπροστά μπορούμε να δούμε για αρκετή απόσταση τα χέρια, πράγμα που δε συμβαίνει άν κλείσουμε το ένα μάτι και ιδίως το χέρι που βρίσκεται στο κλεισμένο μάτι

Το πιο ιδιαίτερο μέρος του ματιού είναι η κόρη. Αυτή είναι η μικρή τρύπα που εισέρχεται το φως στο εσωτερικό του ματιού. Η διάμετρός της μπορεί να αυξομειώνεται ανάλογα με την ποσότητα του φωτός που περνάει από αυτήν. Συγκεκριμένα, όταν το φως είναι λιγοστό, η κόρη διαστέλλεται(μεγαλώνει) ώστε η ποσότητα του φωτός να είναι επαρκής, ενώ όταν είναι πολύ, συστέλλεται, ώστε να ρυθμίσει το φως και να προστατέψει το μάτι. Είναι λοιπόν αυτή η οποία ρυθμίζει το πόσο φως θα περάσει στο εσωτερικό του ματιού.

αντίδραση της κόρης του ματιού στο φως

 Το μάτι έχει τη μορφή μιας μικρής μπάλας που ονομάζεται βολβός και μπορεί να περιστρέφεται μέσα στην κόγχη εύκολα με τη βοήθεια έξι μυών.

 

Τα βασικά μέρη του ματιού είναι:

• ο σκληρός χιτώνας: είναι το άσπρο μέρος και καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του ματιού.Έχει πολλά αιμοφόρα αγγεία και μεταφέρουν αίμα στο μάτι

• ο κερατοειδής χιτώνας: είναι διαφανής, πάνω από το σκληρό χιτώνα και προστατεύει το φακό

• η ίριδα: δηλαδή το χρωματιστό μέρος του ματιού, βρίσκεται πίσω από τον κερατοειδή και λειτουργεί όπως το διάφραγμα της φωτογραφικής μηχανής. Στο κέντρο της βρίσκεται η κόρη

• η κόρη: από εδώ μπαίνει το φως στο εσωτερικό του ματιού. Μεγαλώνει ή μικραίνει ανάλογα με την ποσότητα του φωτός που εισέρχεται στο εσωτερικό του ματιού.

• ο κρυσταλλοειδής φακός: είναι άχρωμος διάφανος και συγκλίνων φακός। Μέσα από αυτόν περνά το φως. Μπορεί και αλλάζει σχήμα ανάλογα με το αν το αντικείμενο που εστιάζουμε βρίσκεται κοντά ή μακριά.

• ο αμφιβληστροειδής χιτώνας: βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού, αποτελείται από πάρα πολλά οπτικά κύτταρα που είναι ευαίσθητα στο φως και σε αυτόν σχηματίζονται τα είδωλα των αντικειμένων που βλέπουμε αλλά ανεστραμμένα

• το υαλώδες σώμα: αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος του ματιού και είναι διάφανο υγρό που βρίσκεται πίσω από το φακό(υπάρχει και το υδατώδες υγρό που βρίσκεται ανάμεσα στο φακό και τον κερατοειδή)

• το οπτικό νεύρο: μεταφέρει τα οπτικά ερεθίσματα από το μάτι στον εγκέφαλο για επεξεργασία

Μάτια έχουν και τα ζώα. Άλλα έχουν κανονικά όπως και οι άνθρωποι δύο, άλλα όμως μπορεί να έχουν και παραπάνω από δύο(αράχνες, μύγες κλπ) ενώ άλλα δεν έχουν και καθόλου(σκουλήκια) και αντιλαμβάνονται το φως από κύτταρα που έχουν στο σώμα τους.
Επίσης υπάρχουν ζώα που βγάζουν και δάκρυα, χωρίς όμως να κλαίνε αλλά για διάφορους άλλους λόγους.

Τα μάτια του φιδιού καλύπτονται από μια λεπτή μεμβράνη που στην παραπάνω φωτογραφία έχει τραβηχτεί. Τα φίδια δε βγάζουν δάκρυα

Οι θαλάσσιες χελώνες που φαίνεται σα να κλαίνε, στην πραγματικότητα βγάζουν από τα μάτια τους το αλάτι που έχει μπει μέσα τους

ΟΠΤΙΚΕΣ ΑΠΑΤΕΣ

Είναι τα μάτια μας αξιόπιστα; Πρέπει να εμπιστευόμαστε πάντα όσα βλέπουμε; Οι παρακάτω εικόνες θα σε μπερδέψουν. Αυτό για να καταλάβεις ότι δεν παίζει ρόλο πώς είναι το περιβάλλον μας αλλά πώς το αντιλαμβανόμαστε!

Συγκεντρώσου στις παρακάτω εικόνες. Γυρίζουν όλα;;;